Ks. Józef Satrian - ur. 1770, zm. 15.05.1838
Dawniej pisano Satryan. Urodził się w 1770 roku w Dąbrowicach, położonych w powiecie gostyńskim na Mazowszu. Nauki pobierał jeszcze w wolnej Rzeczypospolitej: w Kaliszu uczył się filozofii, a teologii w szkole małopolskiej prowincji bernardynów. Następnie wstąpił do Seminarium Duchownego w Sandomierzu i w 1794 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk sufragana gnieźnieńskiego Stefana Łubieńskiego.
Zanim przybył do Radomia, pracował jako wikariusz w Boglewicach (dekanat grójecki) oraz jako pleban w Wysokiej (dekanat szydłowiecki). W 1817 roku został również radcą Rady Województwa Sandomierskiego z powiatów koneckiego, opoczyńskiego i szydłowieckiego.
Decyzją z 9 stycznia 1821 roku Komisja Wyznań i Oświecenia Królestwa Polskiego wyraziła zgodę na powierzenie mu parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Radomiu. Przybył do niej 28 lutego tego samego roku, a z czasem został również kanonikiem gremialnym sandomierskim.
Ksiądz Satrian uzyskał zgodę na utworzenie funduszu umożliwiającego stałe utrzymanie w parafii dwóch wikariuszy. Po bezskutecznych staraniach o zakup nowego domu na mieszkanie dla księży (już wówczas myślano o zamku), rozbudował dom na folwarku plebańskim przy trakcie warszawskim (obejmował on 5 pokoi), zamieszkał tam i urządził plebanię. Wikariusze i słudzy kościelni pozostali w dawnym budynku przy świątyni. Ksiądz Satrian opiekował się również poddanymi probostwa, budując dom dla 4 ubogich komorników w Dzierzkowie. Przy kościele działało nadal Bractwo Najświętszej Marii Panny Różańcowej, liczące w 1833 roku około 50 osób. Do zadań proboszcza Fary należał także nadzór nad szpitalem św. Ducha, stanowiącym niegdyś samodzielną placówkę.
Jednak głównym celem działalności proboszcza Satriana była odbudowa zrujnowanego kościoła św. Jana Chrzciciela. Korzystanie z niewielkiej świątyni oo. Bernardynów nie było wyjściem z sytuacji, bowiem jako jedyna w mieście nie mogła ona pomieścić wszystkich wiernych. A przecież liczbę parafian szacowano w latach 1825-1828 na ok. 6200 osób, w tym ponad 2800 w samym Radomiu, a resztę w 28 podmiejskich miejscowościach.
Ks. Józef Satrian zmarł 15 maja 1838 roku o północy, na plebani przy szosie warszawskiej. Miał 68 lat. Pogrzebem zajął się miejscowy wikariusz ks. Remigiusz Kurdwanowski oraz O. Aleksy Statrian, prowincjał OO. Bernardynów - rodzony brat kapłana oraz siostra Agnieszka z Satrianów Chabelska. W pogrzebie wzięło udział 22. kapłanów, w tej liczbie kilku OO. Beranrdynów i ok. 2000 ludzi. Ludność Radomia wynosiła 2988 katolików, a parafia farna z mieszkańcami wiosek 3946 dusz. Zwłoki ks. Satriana złożono na miejscowym cmentarzu grzebalnym (przy ulicy Limanowskiego). Po śmierci ks. Józefa Satriana przez prawie rok parafią zarządzał ks. Remigiusz Kurdwanowski.
______
Autor: Kościół św. Jana Chrzciciela w Radomiu, pod redakcją D. Kupisz, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - PIB