Kaplica Kochanowskich - Kościół - Fara Radom - Parafia św. Jana Chrzciciela w Radomiu

Kaplica Kochanowskich

Jedyny obiekt renesansowy w Radomiu. Wybudowana w latach 1630-1635 z fundacji Jana Kochanowskiego z Baryczy, chorążego koronnego i starosty kozienickiego. Powstała na rzucie zbliżonym do kwadratu. Wnętrze przykryte kopułą wieńczy ośmioboczna latarnia. Podniebie pokrywa dekoracja stiukowa w tzw. typie lubelsko-kaliskim. Składa się ona z ozdobnych listew łączących medaliony wypełnione rozetami i tarczami z herbami rodziny fundatora: Korwin, Odrowąż, Janina, Półkozic. Późnorenesansowy ołtarz z pocz. XVII w. pierwotnie znajdował się w prezbiterium (do roku 1838). Złocenia w 1605 r. wykonał Jan Krychalski. Jest to ołtarz trójosiowy, przyścienny, dwukondygnacyjny. W centralnej części znajduje się figura Chrystusa Ukrzyżowanego, a po bokach Ewangeliści. Powyżej obraz z II poł. XIX w. ze sceną szydzenia z Chrystusa po biczowaniu, oraz święci: bp Stanisław i Wojciech. Na zasuwie obraz przedstawiający Chrystusa Pana ratującego św. Piotra z toni. Na południowej ścianie znajduje się witraż św. Jana Nepomucena, ufundowany przez ks. Węglickiego. Z zewnątrz tynkowana, zwieńczona gzymsem z pilastrami.

Ołtarz

Późnorenesansowy ołtarz z początku XVII wieku był głównym ołtarzem do 1838 roku, po czym przeniesiono go do kaplicy Kochanowskich. W 1605 roku złocił go Jan Krychalski "jak poucza na nim napis". Jest to ołtarz trójosiowy, architektoniczny, przyścienny i dwukondygnacyjny, w formie łuku tryumfalnego. Retabulum ujęte dwiema parami kolumn o kapitelach kompozytowych, trzonach u dołu ozdobionych ornamentem okuciowym, wyżej winoroślą. Druga kondygnacja również z dwiema parami kolumn żłobkowanych. Całość wieńczy kartusz z owalnym obrazem, który przedstawia niezidentyfikowaną postać. Główny gzyms spinają konsole akantowe. W polu środkowym zamskniętym łukiem, ujętym ramą złoconą, ozdobionąornamentem okuciowym, wisiał obraz Ukrzyżowania, namalowany w tym samym czasie co ołtarz. Obraz ten po 1908 roku został wyjęty i umieszczony w nawie głównej. Dzisiaj w polu środkowym znajduje się rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, wykonana przez rzeźbiarza Józefa Proszowskiego w 1885 roku, a na zasuwie obraz przedstawiający Chrystusa Pana ratującego św. Piotra z Toni. Obraz ten namalował prof. Pinko na pamiątkę roku 1888. Pieniądze na ten cel przekazali uczniowie Gimnazjum. Na tabliczce był podpis: Angelis suis Deus mandavit de Te i t.d. Po bokach przedstawienia śś. Ewangelistów, powyżej, w wyższej kondygnacji obraz ze sceną naigrawania z drugiej połowy XIX wieku, flankowany dwoma obrazami ze śś. Biskupami Stanisławem i Wojciechem.

W strukturze ołtarza występuje połączenie motywu tryumfalnego z dekoracją w części jeszcze renesansową (stylizowane "bonia") oraz późnorenesansową (ornament okuciowy) pochodzenia północnoeuropejskiego, ujęte w płaską oprawę archtektoniczną, będącą refleksem ołtarzy późnogotyckich, tryptyków.

______

Autor: Kościół św. Jana Chrzciciela w Radomiu, pod redakcją D. Kupisz, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - PIB

Fot.: ...